دندان عقل یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بررسی در حوزه دندانپزشکی است. این دندان، که به عنوان دندان سوم نیز شناخته می‌شود، در دهان انسان در موقعیتی است که می‌تواند به مشکلات و عوارضی منجر شود. دندان عقل می‌تواند در دوران بالغی فراهم شود و برخی افراد ممکن است بدون آن به دنیا بیایند. در این مقاله از سايت کلينيک دندانپزشکي مهر، به بررسی جنبه‌های مختلف دندان عقل، از جمله ساختار و عملکرد، مشکلات مربوطه و روش‌های درمانی خواهیم پرداخت.
دندان عقل چیست؟
آخرین قسمت قرارگیری دندان‌ها در دهان شما به جایگاه دندان‌های عقل اختصاص دارد. گاهی دندان‌عقل به درستی رشد کرده و هیچ مشکلی را ایجاد نمیکند اما در بسیاری از مواقع هم دندان عقل در لثه یا استخوان فک شما گیر کرده و رشد آن متوقف می‌شود. در این صورت اصطلاحا به آن دندان عقل نهفته گفته می‌گویند.
دندان عقل نهفته می‌تواند منجر به عفونت، ایجاد حفره در دهان، بیماری‌های لثه و سایر مشکلات دهان و دندان شود. در این صورت کشیدن دندان‌عقل ضرورت می‌یابد. جالب است بدانید که برخی از افراد اصلا دندان‌عقل ندارند. اگر چنین باشد، این وضعیت عادی بوده و نمی‌توان آن را غیر نرمال تلقی کرد.
دندان عقل کجاست؟
آخرین دندان در فک پایین و بالا که در اصطلاح دندانپزشکی آن را آسیای سوم می‌نامند، دندان عقل است. هر انسان ۴عدد دندان عقل دارد؛ ۲عدد در فک بالا و ۲عدد آن نیز در فک پایین قرار دارد.دندان عقل در سنین بالاتر و بزرگسالی که بین ۱۷ تا ۲۵ رویش پیدا میکند. به این نکته نیز توجه داشته باشید که پس از رویش دندان عقل، اگر مشکل پوسیدگی یا عفونتی در این دندان ایجاد شود، باید سریع کشیده شود. اغلب پزشکان نیزکشیدن دندان عقل را توصیه می‌کنند.
نشانه‌های رشد دندان عقل
همانطور که اشاره شد، تعداد دندان های عقل ۴ تا است و در چهار سمت دهان قرار گرفته است. دندان عقل معمولاً در سن ١۷ تا ۲۵ سالگی در دهان رشد می کند. رشد چنین دندانی با یکسری نشانه‌ها همراه است که در ادامه بیان شده‌اند.
- به طور معمول رویش این دندان با درد کمی همراه است. شدت این درد ممکن است در بازه زمانی مختلف متفاوت باشد.
- رشد دندان عقل سبب تحریک لثه آن ناحیه می‌شود. در این شرایط معمولا در صورت تماس مواد غذایی با این ناحیه، کمی سوزش و درد احساس می‌شود.
- ممکن است لثه در آن ناحیه کمی ملتهب و دچار قرمزی شود.
- ممکن است قسمت کوچکی از دندان در انتهای دهان قابل مشاهده باشد. نوک دندان عقل در این افراد با زبان به راحتی قابل لمس است.
انواع دندان عقل از نظر رویش
برای دندان‌های عقل سه نوع رویش وجود دارد:
- دندان عقل روییده
- دندان عقل نیمه نهفته
- دندان عقل نهفته
در برخی مواقع هم دندان عقل اصلا وجود ندارد.
رویش کامل دندان عقل
اگر دندان عقل فضای کافی در فک در اختیار داشته باشد به طور طبیعی رشد میکند و مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد کرد. در مورد کشیدن این نوع دندان در بین پزشکان اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای حتی در صورت سالم بودن آن توصیه به خارج کردن آن را دارند. در هر فرد ممکن است یک یا هر چهار دندان عقل وضعیت طبیعی را داشته باشد؛ ولی معمولاً افراد با درد یا آبسه و عفونت دندان عقل مواجه می‌شوند.
رویش نیمه نهفته دندان عقل
در فرایند رشد دندان عقل وقتی قسمتی از تاج بیرون می‌آید و هنوز کامل رشد نکرده است، فرد را با مشکلاتی روبرو میکند. درد در هنگام رشد شایع‌ترین عارضه‌ای است که در برخی افراد با سردرد هم همراه خواهد بود. فضای بین دندان عقل و دندان‌های آسیا به سختی تمیز می‌شود و دسترسی به آنها سخت است. اگر غذایی بین دندان و لثه گیر کند، به لثه آسیب میزند و سلولیت یا آبسه ایجاد میکند. اگر دندان عقل فضای کافی برای رشد نداشت به دندان‌های دیگر فشار می‌آورد و باعث کج شدن آنها می‌شود.
دندان عقل نهفته
وقتی دندان در فک باقی بماند و اصلا از ریشه نتواند خارج شود دندان عقل نهفته است. این دندان در لثه با عکس رادیولوژی مشخص می‌شود. دندان‌های نهفته فولیکول در اطراف خود دارند و با گذشت زمان کیست ایجاد می‌کنند.
فواید دندان عقل چیست؟
همیشه لازم نیست دندان‌های عقل کشیده یا جراحی شوند. در واقع وقتی آنها مشکلی ایجاد نمی‌کنند، لزومی ندارد که برای بیرون آوردن آنها از فک تلاش شود. دندان عقل وقتی تاثیر منفی بر سلامت دهان و دندان نگذارد، نیازی نیست کاری برای از بین بردن آن انجام گیرد. دندان‌های عقلی که به درستی رشد کرده‌اند می‌توانند:
- در جویدن مواد غذایی به فرد کمک کنند.
- در گفتار صحیح و ادای مفهوم کلمات نقش داشته باشند.
- ساختار طبیعی فک را حفظ نمایند.
- به حفظ سلامت قسمت انتهایی دهان کمک می‌کنند.
پس در صورتی که دندان‌عقل سالم باشد، به طور کامل رشد کرده باشد و به راحتی بتوان آن را تمیز کرد، لزومی ندارد که برای کشیدن آن اقدامی صورت گیرد.
عوارض دندان عقل
دندان عقل در حالت عادی، رشد مناسب و در جایگاه خودش هیچگونه عوارضی ندارد اما گاهی دندان عقل بصورت نهفته می باشد و کامل رشد نمیکند، یا گاهی به علت کوچک بودن استخوان فک و نبود جایگاه مناسب دندان عقل بصورت کج رشد می کند و به دندان های اطراف خود صدمه میزند که در این زمان لازم است که هرچه سریع تر جراحی و برداشته شود. در این صورت است که عوارض دندان عقل پدیدار می شوند عوارضی همچون:
- درد دندان‌عقل
- عفونت
- ایجاد حفره در لثه
- بیماری‌ها و مشکلات لثه
- آسیب به دندان‌های مجاور یا بغلی
- ایجاد کیست
- ایجاد تومور
زمان کشیدن دندان عقل
زمان کشیدن دندان عقل را دندانپزشک باید برای شما تعیین نماید زیرا از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد. چنانچه پیشتر هم اشاره کردیم لزومی ندارد که همه افراد دندان عقل خود را بکشند. برخی از دندانپزشکان معتقدند که دندان‌عقل بهتر است قبل از ۲٠ سالگی کشیده شود زیرا عوارض کمتری خواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد بهترین زمان کشیدن دندان‌عقل زمانی است که این دندان، مشکلی را در دهان یا برای سایر دندان‌ها ایجاد کرده باشد.
چگونه از دندان عقل مراقبت کنیم؟
اگر دندان عقل سالم در دهان خود دارید، برای مراقبت از آن اقدامات زیر را انجام دهید:
- در روز ۲ بار مسواک بزنید.
- از آنجایی که دسترسی به دندان‌عقل برای تمیز کردن ممکن است کمی سخت باشد، مطمئن شوید که آنها را حتما مسواک زده‌اید.
- بعد از هر وعده غذایی از نخ دندان استفاده کنید.
- از دهانشویه آنتی باکتریال استفاده کنید. مطمئن شوید که دهان شویه شما بدون الکل است. استفاده از دهان شویه خطر خشکی دندان را کاهش داده و از سلامت کلیه دندان‌ها پشتیبانی می‌نماید.
مراقبت های بعد از جراحی دندان عقل
پس از کشیدن دندان عقل برخی افراد هیچگونه عوارضی ندارند اما برخی دیگر ممکن است با مقداری درد و یا خونریزی اولیه دست و پنجه نرم کنند که ما مراقبت های لازم برای حداقل عوارض بعد از کشیدن دندان عقل را به شما می گوییم.
- خونریزی اولیه: پس از کشیدن دندان عقل ممکن است در آغازین لحظات پس از کشیدن دندان، مقداری خونریزی داشته باشید که اصلا جای نگرانی نیست تنها کاری که باید انجام دهید این است که از گاز استریل استفاده کنید و زیادی آب دهان خود را خارج نکنید تا لخته خون در جای خود باقی بماند و خونریزی بند بیاید.
- مدیریت درد: ممکن است پس از انجام جراحی دندان عقل با مقداری درد همراه باشد که پس از کشیدن دندان عقل پزشک متخصص مسکن برای شما تجویز میکند که با مصرف قرص برای درد دندان عقل، درد شما تسکین پیدا خواهد کرد، همچنین با گذاشتن کیسه یخ بر روی صورت خود در تسکین درد می تواند موثر باشد.
- فعالیت روزمره و ورزش بعد از کشیدن دندان عقل: پس از جراحی حتما به مدت ١۲ ساعت استراحت کنید و فشار بدنی خود را کم کنید اما پس از استراحت در روز آتی می توانید فعالیت روزمره خود را از سر بگیرید اما در خصوص فعالیت های ورزشی بهتر است ٣ الی ۵ روز بصورت کامل فعالیت های ورزشی خود را کنار بگذارید تا زخم لثه ترمیم شود.
- برای نوشیدن مایعات از نی استفاده کنید.
- دهان خود را با آب و نمک شستشو دهید.
- تا ۲۴ ساعت اول از خوردن غذاهای سفت بپرهیزید. چند ساعت بعد از جراحی می‌توانید غذاهای نرم مثل سوپ مورد استفاده قرار دهید. دقت داشته باشید که نباید سوپ را داغ مصرف کنید زیرا احتمال خونریزی بیشتر می‌شود.
درد دندان عقل
درد دندان عقل به کجا میزند؟ گاهی درد دندان‌عقل می‌تواند نشانه درآمدن دندان عقل باشد. وقتی دندان می‌خواهد از لثه بیرون بزند، فشاری وارد میکند که با درد همراه است. اما در بسیاری از موارد، دندان عقل در زاویه مناسبی قرار ندارد یا زیر لثه گیر میکند که در این صورت به آن دندان‌عقل نهفته می‌گویند. درد دندان‌عقل معمولا به فک میزند و گاهی کل دندان‌های داخل دهان را درگیر خواهد کرد. درد دندان عقل ممکن است باعث تورم و درد در اطراف فک شود، التهاب و دردناک شدن لثه را به دنبال داشته باشد یا ایجاد سردرد کند.
چرا باید دندان عقل را بکشید؟
دندان‌های عقل مجموعه سوم از دندان‌های آسیای عقبی دهان هستند. بیشتر مواقع افراد این دندان‌ها را به یکی از دلایل خارج می‌کنند که عبارت‌اند از:
- بیماری لثه
- دندان‌های عقل به طور عادی بیرون نیایند و در ناحیه فک یا لثه گیر بیفتند.
- اگر دندان عقل با زاویه‌ای اشتباه بیرون بیایند و دندان‌ها را تحت فشار قرار دهند.
- در صورتی که دهان شما به اندازه کافی بزرگ نیست و فک شما جای کافی برای اضافه کردن دندان آسیا ندارد.
- اگر دندان‌های عقل دچار بیماری‌های لثه شوند.
هزینه جراحی دندان عقل
هزینه جراحی دندان عقل با توجه به موقعیت دندان و همچنین سختی و حجم جراحی که در نوبت دندانپزشکی فرد صورت می‌گیرد، متفاوت است.
| قیمت (ریال) | شرح | عنوان |
| 25000000 | کشیدن | دندان عقل |
| 70000000 | جراحی |
قیمت ها حدودی است برای اطلاع دقیق از قیمت و مشاوره بهتر است با ما تماس بگیرید: 02144389025
کلام پایانی در مورد دندان عقل
در این مقاله همه چیز در مورد دندان‌عقل را برای شما شرح دادیم. اگر دندان عقل عوارضی را در دهان شما یا برای سایر دندان‌ها ایجاد کرده است، حتما برای کشیدن یا جراحی آن اقدام نمایید. اطلاعاتی که ما در این مقاله ارائه کردیم، کلی بود. شما باید از دندان‌عقل خود عکس رادیولوژی تهیه کنید و نظر دندانپزشک خود را در مورد نگه داشتن دندان عقل یا زمان کشیدن دندان عقل را جویا شوید. امیدواریم که این مطلب برایتان مفید واقع شده باشد.
سوالات متداول در مورد دندان عقل
١) چرا دندان عقل را زودتر از بقیه دندان‌ها خراب می‌شود؟
خرابی دندان عقل به دلیل رویش نا‌مناسب آن و یا عدم تمیزی مناسب و تجمع پلاک و جرم به‌خاطر دور از دسترس بودن آنها است.
۲) چه سنی برای کشیدن دندان عقل مناسب است؟
غالباً بسیاری از افراد دندان‌های عقل خود را بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی می‌کشند.
٣) عمل جراحی فک برای برداشتن دندان عقل چگونه است؟
با تشخیص دندانپزشک یکی از انواع روش‌های بیهوشی شامل بی‌حسی موضعی، تزریق آرام‌بخش از طریق وریدی یا بیهوشی عمومی را در هنگام عمل جراحی دریافت می‌کنید.
۴) جراحی دندان عقل چقدر طول میکشد؟
به طور میانگین بسته به نوع دندان عقل و ریشه آن این جراحی بین ٣٠ دقیقه تا ۲ ساعت زمان می برد.
۵) بعد از کشیدن دندان عقل چه بخوریم؟
بهتر است سعی کنید غذاهای سخت نخورید و بهتر است از غذاهایی که به راحتی جویده می شوند و مایعات مقوی استفاده کنید.
۶) دندان عقل در چه صورتی مشکل ساز می‌شود؟
درصورتی که دندان عقل به صورت نیمه نهفته یا نهفته در دهان باقی بماند، ممکن است مشکلاتی برای بیمار ایجاد کند. به‌عنوان مثال، اکثر دندان‌هایی که به صورت نهفته باقی می‌مانند، با زاویه در حال رویش هستند. این وضعیت ممکن است سبب آسیب به دندان کناری شود. همچنین، دندان نیمه نهفته احتمال تجمع جرم و پلاک و در نتیجه مشکلات ناشی از آن را افزایش می‌دهد.
۷) آیا حتما باید دندان عقل را کشید؟
خیر، بسته به شرایط دندان ممکن است هیچ نیازی به این کار نباشد. اگر دندان برای فرد مشکل‌ساز باشد، احتمالا باید کشیده شود.
برای اطلاع از شرایط کشیدن و جراحی دندان عقل و مشاوره رایگان حتما با شماره تلفن هاي کلينيک دندانپزشکي مهر 02144389025 و 02144389026 تماس بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید